Ngày càng có nhiều người biết rằng lối sống ít vận động không tốt cho sức khỏe tổng thể, bao gồm cả sức khỏe tim mạch. Các nghiên cứu trước đây đã liên kết lối sống ít vận động với nguy cơ mắc bệnh tim, đau tim và đột quỵ cao hơn.

Shaan Khurshid, bác sĩ y khoa, bác sĩ điện sinh lý tim tại Bệnh viện Đa khoa Massachusetts, cho biết: "Hầu hết mọi người dành phần lớn thời gian trong ngày, trung bình khoảng 10 tiếng để ngồi. Vì nguyên nhân này, điều quan trọng là phải hiểu rõ hơn về cách ngồi và hành vi ít vận động nói chung có thể ảnh hưởng đến sức khỏe như thế nào và liệu những ảnh hưởng này có thể được giảm thiểu bằng cách tập thể dục và hoạt động thể chất hay không."

Khurshid là đồng tác giả cấp cao của một nghiên cứu mới được công bố gần đây trên JACC, tạp chí hàng đầu của Hội Tim mạch học Hoa Kỳ, trong đó phát hiện ra rằng việc ngồi nhiều hơn 10 tiếng rưỡi một ngày có thể liên quan đáng kể đến suy tim và tử vong do tim mạch trong tương lai, ngay cả ở những người đáp ứng được khuyến nghị tập thể dục 150 phút mỗi tuần với cường độ từ vừa đến mạnh (MVPA) dành cho người lớn.

Khurshid cho biết: “Bệnh tim mạch là một vấn đề lớn đối với sức khỏe cộng đồng, và chúng ta biết từ nhiều nghiên cứu rằng tập thể dục đủ có thể là một phương pháp hiệu quả để giảm nguy cơ mắc các bệnh trong tương lai. Vì lý do này, các hướng dẫn nêu rõ rằng đạt được ít nhất 150 phút MVPA mỗi tuần là một mục tiêu quan trọng.”

Ông nói thêm: “Ngược lại, tác động của hành vi ít vận động đối với bệnh tim mạch ít được hiểu rõ hơn. Tuy nhiên, nếu có thể xác định rõ hơn rằng việc tránh ngồi quá nhiều cũng quan trọng thì điều này sẽ cung cấp thêm một cách nữa để chúng ta có thể cải thiện sức khỏe cộng đồng bằng cách điều chỉnh thói quen vận động.”

Tăng nguy cơ tử vong sau 10,6 tiếng ngồi mỗi ngày

Đối với nghiên cứu này, cũng được trình bày tại Hội nghị Khoa học năm 2024 của Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ, các nhà nghiên cứu đã phân tích dữ liệu từ gần 90.000 người tham gia nghiên cứu với độ tuổi trung bình là 62 từ nghiên cứu UK Biobank.

Tất cả những người tham gia đều đeo máy đo gia tốc ba trục trên cổ tay trong hơn bảy ngày để đo chuyển động của họ. Sau thời gian theo dõi trung bình là tám năm, khoảng 5% người tham gia nghiên cứu bị rung nhĩ (rối loạn nhịp tim), khoảng 2,1% bị suy tim, gần 2% bị đau tim và ít hơn 1% tử vong do các nguyên nhân liên quan đến tim mạch.

Sau khi phân tích, các nhà khoa học phát hiện ra rằng nguy cơ rung nhĩ và đau tim được gọi là nhồi máu cơ tim, tăng đều theo thời gian. Tuy nhiên, nguy cơ tăng là rất nhỏ đối với những người bị suy tim hoặc tử vong liên quan đến tim mạch cho đến khi thời gian ngồi của họ vượt quá khoảng 10,6 tiếng mỗi ngày. Vào thời điểm đó, các nhà nghiên cứu báo cáo rằng rủi ro của họ tăng đáng kể.

Khurshid giải thích: “Đối với những tình trạng này, dường như có một ‘điểm uốn’ rủi ro tại ngưỡng 10,6 tiếng này. Điều đó có nghĩa là việc khiến càng nhiều người tránh được mức độ ít vận động này càng tốt, có thể đặc biệt quan trọng đối với rủi ro suy tim và tử vong do tim mạch.”

Tăng nguy cơ ngay cả khi đáp ứng các khuyến nghị tập thể dục hàng tuần

Khurshid và nhóm của ông cũng phát hiện ra rằng đối với những người tham gia nghiên cứu đáp ứng được khuyến nghị 150 phút MVPA mỗi tuần trở lên, nguy cơ rung nhĩ và đau tim liên quan đến hành vi ít vận động của họ đã giảm đáng kể. Tuy nhiên, việc đáp ứng được khuyến nghị tập thể dục hàng tuần không làm giảm nguy cơ suy tim và tử vong do tim mạch liên quan đến lối sống ít vận động.

Khurshid giải thích: "Những người ít vận động hơn cũng có xu hướng ít tập thể dục hoặc MVPA hơn. Trong số những người đáp ứng được các mức MVPA được khuyến nghị theo hướng dẫn, tác động của hành vi ít vận động đối với nguy cơ rung nhĩ và nhồi máu cơ tim đã giảm đáng kể, cho thấy rằng phần lớn hoặc toàn bộ nguy cơ tăng thêm liên quan đến hành vi ít vận động có liên quan đến MVPA không đủ."

Ông nói thêm: "Nhưng đối với suy tim và tử vong do tim mạch, mối liên hệ chặt chẽ với nguy cơ gia tăng vẫn tồn tại ngay cả ở những cá nhân năng động, cho thấy rằng hành vi ít vận động quá mức có liên quan đến nguy cơ lớn hơn và vượt xa tác động của việc không hoạt động đủ đối với hai tình trạng này."

Tầm quan trọng của việc tránh hành vi ít vận động quá mức

Đối với hàng nghìn người trong chúng ta có công việc phải ngồi nhiều, nơi chúng ta ngồi sau bàn làm việc cả ngày, Khurshid cho biết nghiên cứu của họ cho thấy rằng việc tránh hành vi ít vận động quá mức vẫn quan trọng ngay cả đối với những người tập thể dục đủ.

Khurshid cho biết: “Lời khuyên của chúng tôi là hãy cố gắng làm việc theo cách tránh ngồi quá nhiều trong ngày, chẳng hạn như dành thời gian đi bộ hoặc cố gắng kết hợp một số hoạt động đứng trong ngày, ví dụ, sử dụng bàn đứng nếu đó là một lựa chọn. Chúng tôi cũng thấy rằng tác động của việc ngồi quá nhiều có vẻ hơi 'phụ thuộc vào liều lượng', trong đó việc giảm số ngày trong tuần trên ngưỡng 10,6 tiếng cũng rất quan trọng. Vì vậy, ngay cả khi họ không thể tránh thời gian ít vận động quá mức trong tất cả các ngày, thì việc giảm thời gian ít vận động trong một số ngày vẫn có khả năng hữu ích.”

Khurshid nói thêm: “Chúng tôi đã đo mức độ hoạt động thể chất trong một tuần, đây là thông lệ trong các nghiên cứu sử dụng máy theo dõi hoạt động. Chúng tôi có kế hoạch theo dõi các phát hiện của mình bằng cách sử dụng thời gian theo dõi dài hơn. Có lý do để tin rằng hành vi ít vận động có thể ảnh hưởng đến nguy cơ mắc bệnh vượt xa bệnh tim mạch, vì vậy chúng tôi cũng có kế hoạch điều tra các mối liên quan trên toàn bộ phạm vi sức khỏe.”

Tập thể dục không thể hoàn toàn thay đổi lối sống ít vận động

Christopher Berg, Tiến sĩ Y khoa, cho biết: “Mặc dù tôi không quá ngạc nhiên về những phát hiện của nghiên cứu, nhưng việc thực hiện nghiên cứu này thực sự rất quan trọng. Các tài liệu y khoa đã nêu rõ rằng mức độ hoạt động thấp và hành vi ít vận động có mối liên hệ tiêu cực đến sức khỏe tim mạch và chuyển hóa. Tuy nhiên, có thể có một quan điểm hoặc niềm tin rằng lối sống ít vận động có thể được khắc phục bằng cách thực hiện đầy đủ lượng bài tập thể dục được khuyến nghị theo hướng dẫn.”

Ông nói thêm: “Thật không may, điều này có vẻ chỉ đúng một phần. Tập thể dục theo lượng khuyến nghị theo hướng dẫn không thể hoàn toàn thay đổi lối sống ít vận động. Các tác giả đã đưa ra một tia hy vọng. Tuy nhiên, họ lưu ý rằng việc phân bổ lại thời gian ít vận động cho hoạt động nhẹ hoặc tập thể dục có thể làm giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch. Dù vậy, liệu bạn có thể hoàn toàn xóa bỏ tác động của lối sống ít vận động hay không thì vẫn chưa được xác định.”

Từ dữ liệu này và nhiều nghiên cứu trước đó, Berg cho biết không còn nghi ngờ gì nữa rằng những người làm công việc phải ngồi nhiều sẽ ít có nguy cơ mắc bệnh tim mạch hơn nếu họ không ngồi nhiều.

Berg cho biết: “Tuy nhiên, có một tin tốt là có thể giảm nguy cơ bằng cách thay thế những phút ít vận động bằng những phút hoạt động. Đừng tự tước đi cơ hội leo cầu thang hoặc đỗ xe xa hơn để đi thêm vài bước nữa, những phát hiện từ nghiên cứu này cho thấy ngay cả những bước nhỏ (theo nghĩa đen) cũng có thể tạo ra sự khác biệt tích lũy hướng tới việc giảm nguy cơ tim mạch.”

Berg nói thêm: “Nếu bạn đeo đồng hồ thông minh, hãy sử dụng chức năng gửi lời nhắc ‘di chuyển’ nếu phát hiện bạn chưa di chuyển hoặc chưa đi đủ số bước trong tiếng trước. Như đã đề cập trước đó, việc tìm hoặc lên lịch nghỉ ngơi vận động trong ngày làm việc có thể thực sự hữu ích. Một ý tưởng phổ biến khác là ‘đồ ăn nhẹ vận động’, tức là những đợt hoạt động ngắn (từ 30 giây đến 5 phút) để tăng nhịp tim. Ví dụ như chạy bộ lên cầu thang hoặc thực hiện một loạt động tác burpee (bài tập toàn thân cường độ cao) hoặc chống đẩy nhanh.”

Theo Medical News Today