'Điểm ngọt' của cà phê: Tiêu thụ hàng ngày và nguy cơ tim mạch

Chào mừng bạn đến với Impact Factor, chuyên mục bình luận hàng tuần về một nghiên cứu y khoa mới. Tôi là Tiến sĩ F. Perry Wilson của Trường Y Yale.

Mỗi ngày, có tới 1 tỷ người trên thế giới sử dụng một chất hướng thần cụ thể. Hóa chất này có tác động sinh lý khá sâu sắc. Nó làm tăng nồng độ oxit nitric trong máu, dẫn đến giãn mạch và tất nhiên, khiến bạn cảm thấy tỉnh táo hơn. Chất này tồn tại dưới nhiều dạng khác nhau nhưng gần như luôn ở dạng lỏng. Bạn đoán ra rồi chứ? Đúng vậy, đó chính là caffeine, rất có thể là loại chất kích thích giải trí lành mạnh nhất từng được phát hiện.

Có thể đây là cách tôi lớn lên ở New England, nhưng khi nói đến lối sống và sức khỏe, một trong những quy tắc tôi đã tiếp thu là những thứ thú vị thường có hại cho bạn. Tôi biết một số bạn thích tập thể dục. Một số bạn thích giải ô chữ. Nhưng bạn hiểu ý tôi mà. Tôi đang nói đến khoai tây chiên, thịt hun khói, ma túy, thuốc lá, rượu bia, và cả việc cày liền mạch phim Firefly liên tục. Bạn sẽ nghi ngờ nếu một nghiên cứu nào đó cho rằng ăn kem trên giường làm giảm nguy cơ đau tim, và tôi cũng vậy. Vì vậy, tôi luôn tìm kiếm những điều kỳ diệu của các yếu tố lối sống, những điều hiếm hoi mà bạn muốn làm và cũng tốt cho bạn.

Cho đến nay, dữ liệu rất mạnh mẽ đối với ba yếu tố: giấc ngủ, hoạt động tình dục (an toàn) và cà phê. Bạn sẽ phải chờ thêm các bài viết về hai yếu tố đầu tiên. Hôm nay, chúng tôi sẽ đưa ra một số hiểu biết sâu sắc hơn về sức mạnh của cà phê.

Tôi được truyền cảm hứng viết bài viết này bởi một bài báo, "Thói quen tiêu thụ cà phê, trà và caffeine, các chất chuyển hóa tuần hoàn và nguy cơ mắc bệnh tim mạch đa bệnh lý", xuất hiện trong tuần này trên Tạp chí Nội tiết và Chuyển hóa Lâm sàng (JCEM). Đây có thể là nghiên cứu toàn diện nhất cho đến nay, không chỉ dừng lại ở việc xem xét mối liên hệ đơn thuần giữa lượng caffeine tiêu thụ và các kết quả sức khỏe, mà còn cố gắng trả lời câu hỏi về cách thức hoạt động của chất kỳ diệu này.

Đây không phải là nghiên cứu đầu tiên cho thấy việc uống cà phê có thể mang lại lợi ích. Một phân tích tổng hợp năm 2013 đã tóm tắt kết quả của 36 nghiên cứu với hơn một triệu người tham gia và phát hiện ra mối quan hệ giữa lượng cà phê tiêu thụ và nguy cơ tim mạch. Mức lý tưởng là từ ba đến năm tách mỗi ngày; những người uống lượng cà phê như vậy có nguy cơ mắc bệnh tim mạch thấp hơn khoảng 15% so với những người không uống.

Nhưng vấn đề là ở đây. Cà phê chứa caffeine, nhưng nó còn hơn thế nữa. Nó là một hỗn hợp phức tạp của nhiều hóa chất và hợp chất khác nhau, bao gồm phenol và acid chlorogenic. Và tất nhiên, bạn cũng có thể nạp caffeine từ những thức uống không phải cà phê, những thức uống có nguồn gốc tự nhiên như trà và những thức uống không có nguồn gốc tự nhiên như nước tăng lực. Vậy làm sao chúng ta xác định được lợi ích thực sự đến từ đâu?

Nghiên cứu của JCEM đã tận dụng bộ dữ liệu đồ sộ của UK Biobank để tìm ra lời giải. Biobank đã tuyển chọn hơn nửa triệu người Anh trong khoảng thời gian từ năm 2006 đến năm 2010 và thu thập rất nhiều dữ liệu từ mỗi người: khảo sát, mẫu máu, sinh trắc học, hình ảnh y tế, và nhiều thứ khác. Và sau đó, họ theo dõi những gì sẽ xảy ra với những người đó về mặt y tế theo thời gian. Đây thực sự là một nguồn dữ liệu tuyệt vời.

Nhưng đối với mục đích của nghiên cứu này, điều bạn cần biết là chỉ dưới 200.000 người tham gia đáp ứng các tiêu chí chính của nghiên cứu này: không mắc bệnh tim mạch khi bắt đầu; đã hoàn thành một cuộc khảo sát chi tiết về lượng cà phê, trà và các loại đồ uống chứa caffeine khác mà họ tiêu thụ; và được theo dõi đầy đủ. Một nhóm nhỏ trong số đó, gần 100.000 người, đã có dữ liệu chuyển hóa, đây chính là điểm thú vị của nghiên cứu này.

Chúng ta sẽ đi sâu vào hệ thống chuyển hóa ngay bây giờ, nhưng trước tiên hãy nói về phát hiện chính, mối quan hệ giữa cà phê, trà, hoặc caffeine và bệnh tim mạch. Nhưng để làm được điều đó, chúng ta cần thừa nhận rằng những người uống nhiều cà phê khác với những người không uống, và có thể chính những khác biệt đó, chứ không phải bản thân cà phê, mới mang lại lợi ích.

Vậy những điểm khác biệt đó là gì? Những người uống nhiều cà phê thường lớn tuổi hơn một chút, ít có khả năng là nữ hơn, và có xu hướng hoạt động thể chất nhiều hơn một chút. Họ ăn ít thịt chế biến sẵn hơn nhưng đồng thời cũng ăn ít rau hơn. Một số yếu tố đó, chẳng hạn như giới tính nữ, thường mang tính bảo vệ chống lại bệnh tim mạch; nhưng một số yếu tố khác, chẳng hạn như tuổi tác, chắc chắn không phải vậy. Các tác giả đã điều chỉnh những yếu tố này và nhiều yếu tố khác, bao gồm lượng rượu tiêu thụ, BMI, chức năng thận và nhiều yếu tố khác để cố gắng phân biệt tác động của việc là kiểu người uống nhiều cà phê với việc uống nhiều cà phê.

Kết quả nghiên cứu cho thấy những người tiêu thụ nhiều cà phê, trà hoặc chỉ uống caffeine có nguy cơ mắc bệnh tim mạch giảm gần 40% khi theo dõi.

Khi xem xét lợi ích trên toàn bộ phạm vi hấp thụ, cho thấy mức lý tưởng để tiêu thụ hàng ngày có thể là khoảng 3 tách cà phê hoặc trà (hoặc 250 mg caffeine). Một lon nước tăng lực tiêu chuẩn chứa khoảng 120 mg caffeine.

Nhưng nếu điều này đúng, thì việc biết lý do tại sao là rất quan trọng. Để tìm ra câu trả lời, các tác giả đã nghiên cứu hệ chuyển hóa. Ý tưởng ở đây là cơ thể bạn liên tục phân hủy các chất, tiếp nhận tất cả các protein, hóa chất và hợp chất mà chúng ta ăn vào và biến chúng thành chất chuyển hóa. Sử dụng các kỹ thuật đo lường tiên tiến, các nhà nghiên cứu có thể đo hàng trăm, thậm chí hàng nghìn chất chuyển hóa từ một mẫu máu duy nhất. Rõ ràng, chúng cung cấp thông tin về thực phẩm bạn ăn và đồ uống bạn uống, nhưng điều thực sự thú vị là một số chất chuyển hóa có liên quan đến sức khỏe tốt hơn và một số khác lại có liên quan đến sức khỏe kém hơn.

Trong nghiên cứu này, các nhà nghiên cứu đã đo 168 chất chuyển hóa riêng lẻ. Tám mươi trong số đó, gần một nửa, đã bị thay đổi đáng kể ở những người uống nhiều cà phê hơn.

Những gì bạn thấy ở đây là tác động khá sâu sắc của việc tiêu thụ cà phê, trà hoặc caffeine lên các chất chuyển hóa của cholesterol xấu. Các loại đồ uống này làm giảm cholesterol, và dĩ nhiên, mức cholesterol cao hơn sẽ dẫn đến bệnh tim mạch. Điều này có nghĩa là đây có thể là một con đường nhân quả từ việc tiêu thụ cà phê đến việc bảo vệ tim mạch.

Và đó không phải là trường hợp duy nhất. Bạn có thể thấy mối quan hệ tương tự đối với axit béo bão hòa. Mức độ cao hơn dẫn đến bệnh tim mạch, và việc tiêu thụ cà phê làm giảm mức độ. Điều ngược lại cũng xảy ra: Mức histidine (một loại axit amin) thấp hơn làm tăng nguy cơ tim mạch, và cà phê dường như làm tăng mức độ của axit đó.

Liệu điều này có quá tốt để trở thành sự thật? Thật khó để nói. Dữ liệu về lợi ích của cà phê đã nhất quán một cách đáng kinh ngạc. Tuy nhiên, tôi sẽ không phải là một bác sĩ giỏi nếu tôi không đề cập rõ ràng rằng có sự khác biệt giữa một tách cà phê đen và một ly Frappuccino caramel cỡ lớn.

Tuy vậy, cà phê vẫn giữ một chỗ đứng đặc biệt trong ‘bộ ba huyền thoại’ của tôi: những thú vui vừa mang lại sự thoải mái, vừa thực sự có lợi cho sức khỏe. Vì vậy, khi bạn uống tách thứ hai, thứ ba, hoặc thậm chí là thứ tư trong ngày, hãy coi đó không chỉ là một niềm vui nho nhỏ, mà còn là món quà tốt lành cho trái tim.

Theo Medscape