Một nghiên cứu đột phá tìm hiểu về việc người dân Canada tiêu thụ khoai tây chiên, pizza đông lạnh, ngũ cốc ăn sáng và các loại thực phẩm siêu chế biến khác, thường chứa nhiều chất béo, đường và phụ gia, đã xác nhận rằng những thực phẩm này có liên quan trực tiếp và đáng kể đến các vấn đề sức khỏe kém.

Các nhà nghiên cứu tại Đại học McMaster đã tìm hiểu mối quan hệ giữa việc tiêu thụ thực phẩm siêu chế biến (TPSCB) và các yếu tố nguy cơ bao gồm huyết áp, mức cholesterol, vòng eo và chỉ số khối cơ thể (BMI). Nghiên cứu của họ là nghiên cứu đầu tiên tại Canada sử dụng dữ liệu sinh học mạnh mẽ dựa trên dân số để xem xét mối quan hệ này.

Nhóm nghiên cứu đã phân tích dữ liệu từ hơn 6.000 người trưởng thành trên khắp Canada, đại diện cho nhiều độ tuổi, tình trạng sức khỏe và hoàn cảnh kinh tế xã hội khác nhau. Các đối tượng đã hoàn thành bảng câu hỏi cho Khảo sát các Biện pháp Sức khỏe Canada, do Bộ Y tế Canada và Thống kê Canada thực hiện, và sau đó được đánh giá cá nhân tại các phòng khám lưu động.

Những người tiêu thụ nhiều TPSCB nhất thường là nam giới, có mức thu nhập và trình độ học vấn thấp hơn và tiêu thụ ít trái cây và rau quả hơn. Họ có chỉ số BMI, vòng eo, huyết áp, insulin và triglyceride (chỉ số mỡ máu) cao hơn đáng kể so với những người tiêu thụ ít TPSCB nhất.

Các nhà nghiên cứu lưu ý rằng nhiều mối liên hệ giữa việc tiêu thụ TPSCB và các yếu tố nguy cơ tim mạch chuyển hóa vẫn có ý nghĩa ngay cả sau khi điều chỉnh theo BMI, cho thấy thực phẩm siêu chế biến có thể ảnh hưởng đến sức khỏe thông qua các cơ chế khác bên cạnh việc tăng cân, chẳng hạn như viêm, kháng insulin và điều hòa chuyển hóa kém, tất cả đều là những yếu tố dự báo rõ ràng về bệnh tim và tiểu đường loại 2.

Các mối liên hệ vẫn tồn tại ngay cả sau khi điều chỉnh theo hoạt động thể chất, hút thuốc, tổng lượng thực phẩm tiêu thụ và các yếu tố kinh tế xã hội bao gồm thu nhập và trình độ học vấn.

Anthea Christoforou, phó giáo sư tại Khoa Vận động học thuộc Đại học McMaster, giải thích: "Chúng ta có nguồn cung cấp thực phẩm rất phức tạp, không chỉ đơn thuần là thành phần dinh dưỡng của thực phẩm. Có thể vấn đề nằm ở các chất phụ gia. Cách chế biến thực phẩm. Nó cũng liên quan đến bao bì và cách thức tiếp thị của loại thực phẩm đó. Tất cả những yếu tố này kết hợp lại tạo nên một môi trường thực phẩm có ảnh hưởng lớn đến mức độ lành mạnh của chế độ ăn uống của chúng ta".

Nghiên cứu, được công bố hôm nay trên tạp chí Dinh dưỡng và Chuyển hóa, đã phát hiện ra mối liên hệ chặt chẽ giữa việc tiêu thụ TPSCB và sự hiện diện của protein phản ứng C, một loại protein mà gan sản xuất để đáp ứng với tình trạng viêm, cũng như sự gia tăng số lượng bạch cầu.

Christoforou nói: "Hai dấu hiệu sinh học này cho thấy những thực phẩm này đang gây ra phản ứng viêm trong cơ thể chúng ta. Theo một nghĩa nào đó, điều này cho thấy cơ thể chúng ta đang xem chúng như những thứ không phải thực phẩm, mà là một loại nguyên tố nào đó".

TPSCB là thực phẩm ăn liền, đóng gói sẵn, thường chứa nhiều natri, đường và chất béo không lành mạnh, trong khi lại ít chất xơ, khoáng chất và vitamin. Chúng thường tiện lợi hơn, được tiếp thị rầm rộ và hấp dẫn những người tiêu dùng bận rộn, những yếu tố có thể góp phần làm tăng mức tiêu thụ ở các nhóm thu nhập thấp và gia tăng sự chênh lệch về sức khỏe.

Các nhà nghiên cứu chỉ ra rằng những thực phẩm như vậy đã thống trị nguồn cung cấp thực phẩm toàn cầu, đặc biệt là ở các nước có thu nhập trung bình và cao. Những người tham gia nghiên cứu ở Canada tiêu thụ trung bình hơn ba khẩu phần TPSCB mỗi ngày, nhưng những người tiêu thụ nhiều nhất trung bình lên đến sáu khẩu phần mỗi ngày, và các nhà nghiên cứu tin rằng TPSCB có thể đang thay thế các thực phẩm lành mạnh hơn như trái cây và rau củ.

Angelina Baric, nghiên cứu sinh tại Khoa Vận động học tại Đại học McMaster, cho biết: "Thực phẩm siêu chế biến đang ảnh hưởng đến sức khỏe của tất cả các nhóm kinh tế xã hội. Mặc dù một số nhóm dân số tiếp xúc nhiều hơn với những thực phẩm này, nhưng phát hiện của chúng tôi cho thấy rủi ro sức khỏe vẫn tồn tại độc lập với thu nhập và trình độ học vấn. Điều này nhấn mạnh sự cần thiết của các chính sách thực phẩm rộng rãi và công bằng để bảo vệ tất cả mọi người".

Bộ Y tế Canada hiện khuyến nghị giảm tiêu thụ thực phẩm chế biến như một phần trong hướng dẫn ăn uống lành mạnh và đã bắt đầu tham vấn để phát triển các chiến lược rộng hơn nhằm hạn chế TPSCB trong nguồn cung thực phẩm của Canada.

Baric cho biết: "Chúng tôi đã tìm thấy bằng chứng nhất quán cho thấy việc tiêu thụ thực phẩm siêu chế biến có liên quan đến các yếu tố nguy cơ tim mạch chuyển hóa, điều này không chỉ củng cố bằng chứng mà chúng tôi đã thấy về mối liên hệ giữa những thực phẩm này với tỷ lệ thừa cân và béo phì đang gia tăng ở Canada và các nơi khác trên thế giới, mà còn cung cấp thông tin chi tiết hơn về những gì đang xảy ra trong cơ thể trước khi phát bệnh hoàn toàn".

Trong tương lai, nhóm nghiên cứu có kế hoạch phát triển một nghiên cứu về thói quen ăn uống của trẻ em liên quan đến thực phẩm chế biến và sức khỏe của phụ nữ, tập trung vào khả năng sinh sản, kinh nguyệt và thời kỳ mãn kinh.

Họ cũng đang nghiên cứu các cơ chế sinh học mà TPSCB có thể gây ra tình trạng viêm và rối loạn chuyển hóa, đồng thời khám phá vai trò của khả năng chi trả và môi trường thực phẩm trong việc thúc đẩy tiêu thụ TPSCB với mục đích cung cấp thông tin cho các chiến lược y tế công cộng công bằng hơn.

Theo Science Daily